«ارزیابی و درمان سرگیجه و تعادل»

سرگیجه و اختلالات تعادلی چه ارتباطی با گوش و شنوایی دارند؟ آیا تمامی سرگیجه مرتبط با گوش هستند؟ درمان سرگیجه چیست؟

عصب شنوایی و عصب تعادلی در گوش داخلی در کنار یکدیگر قرار داشته و از گیرنده های تعادلی و شنوایی واقع در گوش داخلی نشأت می گیرند. بنابراین در بسیاری از اختلالات شنوایی، شاهد مشکلات تعادلی و سرگیجه نیز خواهیم بود. تعادل ناشی از تعامل حس بینایی، حس عمقی عضلات و گیرنده های کف پا و در نهایت اطلاعات دریافتی از دستگاه دهلیزی یا تعادلی در گوش داخلی است. درک جاذبه، حرکات چرخشی و شتاب زاویه ای حرکات سر به عهده گیرنده های تعادلی یا دهلیزی در گوش داخلی است.در صورت آسیب به این گیرنده های محیطی تعادل که در هر دو گوش وجود دارند یا آسیب به مناطق مغزی مربوطه که مقصد اعصاب تعادلی یا دهلیزی هستند، فرد دچار احساس سرگیجه به ویژه سرگیجه های چرخشی و دورانی می شود. این احساس بسیار ناخوشایند و در بسیاری از موارد همراه با احساس گیجی و حالت تهوع و محدود شدن توانایی های حرکتی فرد است.ارزیابی های تخصصی تعادل و سرگیجه، در کلینیک های شنوایی و تعادل انجام می پذیرد. در طول انجام این تست های پیچیده و طولانی مدت، شنوایی شناس متبحر در حوزه تعادل، علت احتمالی و مکان آسیب را شناسایی و روند درمان دارویی یا جبران توانبخشی آن را به بیمار، پیشنهاد و ارجاعات لازم به متخصصان گوش و حلق و بینی یا مغز و اعصاب را هم در صورت نیاز، لحاظ می کند. از جمله شایع ترین بیماری های با علائم تعادلی و سرگیجه، می توان به بیماری من یز و بیماری BPPV یا سرگیجه های خوش خیم وضعیتی اشاره کرد.در صورت تشخیص صحیح، درمان برخی از علل سرگیجه ها و اختلالات تعادلی، بسیار سریع و با مانور درمانی تخصصی متناسب در همان جلسه خواهد بود. برخی از اختلالات تعادلی نیاز به توانبخشی تعادلی طولانی تر یا دریافت درمان دارویی در کنار تمرینات توانبخشی هستند.نکته مهم در روند ارزیابی و درمان سرگیجه و اختلالات تعادلی، مراجعه سریع جهت تعیین علت مشکل است. کلینیک تعادل شهر سمعک، تجهیزات تخصصی و متخصصان حوزه تعادل را در اختیار مبتلایان به سرگیجه و مشکلات تعادلی مزمن قرار داده است.

ارزیابی سرگیجه و ارزیابی تعادل به چه شکل است؟ قبل از انجام ارزیابی های تعادلی یا دهلیزی یا سرگیجه، ارزیابی های اولیه شنوایی انجام شده و تاریخچه گیری کاملی از شکل و زمان و شدت و علائم همراه سرگیجه از فرد گرفته می شود. از فرد خواسته می شود که برخی داروهای سرگیجه و داروهای آرامبخشی که می توانند نتایج ارزیابی ها را مخدوش کنند از ۴۸ ساعت قبل از تست، قطع شوند و فرد با خوابی خوب در شب گذشته برای انجام ارزیابی های تخصصی دهلیزی یا تعادلی به کلینیک شنوایی و تعادل شهر سمعک، مراجعه کند.سپس متخصص مربوطه، معاینات بالینی و تست های چشمی لازم را انجام داده و سپس وضعیت تعادلی فرد در هنگام حرکات سر و گردن و تنه را بررسی کرده و در نهایت نیز با تحریک دستگاه تعادلی گوش داخلی، از صحت عملکرد و تقارن آن در دو گوش اطمینان حاصل می کند. بخش عمده ای از اطلاعات این ارزیابی ها با بررسی نوع و میزان و جهت حرکات چشمی به دست می آید به همین دلیل نیاز است چشمان فرد در طول ارزیابی ها باز باشد البته زمان های استراحت کافی بین هر تست برای فرد در نظر گرفته می شود. ارزیابی های الکتروفیزیولوژیک تعادل مانند VEMP و ECochG نیز در کنار آزمون دهلیزی VNG جهت بررسی کامل بخش های مختلف دستگاه تعادلی گوش، مورد استفاده قرار می گیرند. میزان پاسخ دهی و رفع مشکلات تعادلی مراجعان در کلینیک تعادل شهر سمعک بسیار بالا و رضایت بخش بوده است. پیگیری و پایش نتایج در روند توانبخشی اختلالات دهلیزی یکطرفه و دوطرفه، همیشه مدنظر متخصصان ما هست. در مواردی که سرگیجه و عدم تعادل به بیماری های دستگاه وستیبولار یا دهلیز گوش ارتباط داشته باشد، باید ارزیابی تمام بخش های سیستم تعادلی گوش انجام شود تا بتوان محل دقیق ضایعه را شناسایی و درمان متناسب را دریافت کند.
توانبخشی سرگیجه در برخی از اختلالات به صورت اجرای مانورهای درمانی خاص و طی یک یا دو جلسه انجام می شود اما در برخی اختلالات نیز نیاز به چندین ماه انجام تمرینات خاص با برنامه ارائه شده از سوی متخصص تعادل دارد. دکتر مهنا جوانبخت، متخصص حوزه شنوایی و تعادل، طی مقاله ای با اشاره به علل و شیوه های ارزیابی سرگیجه، بر لزوم دریافت توانبخشی های وستیبولار در سرگیجه های با منشاء گوش تاکید کردند و اشاره داشتند اگرچه در برخی از این بیماری ها استفاده از دارودرمانی برای سپری کردن دوره حاد علایم سرگیجه و تهوع لازم است اما برای اینکه در حین حرکات داینامیک و فعالیت های روزمره بعد از سپری شدن دوره حاد بیماری دچار مشکل نباشید، باید تمرینات توانبخشی لازم بسته به نتایج ارزیابی های سرگیجه و تعادل را تحت نظر متخصص مربوطه دریافت و اجرا کرد. به این ترتیب می توان بر بسیاری از محدودیت های شغلی و اجتماعی ناشی از سرگیجه و عدم تعادل، غلبه کرد. متخصصان حوزه شنوایی و تعادل در تعامل با متخصصان گوش و حلق و بینی، مغز و اعصاب، قلب و عروق و حتی روانپزشکی، مناسب ترین برنامه توانبخشی سرگیجه و تعادل برای هر فرد مبتلا به اختلالات تعادلی را برنامه ریزی می کنند.

مدت زمان ارزیابی های تعادلی یا سرگیجه چه قدر است؟به طور میانگین ۶۰ تا ۹۰ دقیقه زمان برای ارزیابی های سرگیجه لازم است و گاهی نیاز به دو جلسه ارزیابی پیش از شروع درمان یا توانبخشی خواهد بود.

هزینه ارزیابی های تعادل و سرگیجه چه میزان است؟ بسته به تعداد آزمون های مورد نیاز و وسایل مصرفی آنها، مبلغ این تست ها متفاوت و از حدود صد تا پانصد هزار تومان متغیر است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان شهر سمعک در تماس باشید.